Афсонаҳои халқи тоҷик/Нахӯтак

Буд, набуд, дар як деҳае деҳқоне бо занаш зиндагӣ мекард. Онҳо фарзанд надоштанд. Барои ҳамин зиндагии онҳо бо ғаму ғусса мегузашт. Боре дари ҳавлии онҳоро пирамарди ришсафеди ришдарозе так-так мекунад. Деҳқон дари ҳавлиро кушода пирамардро ба дарун даъват мекунад. Зани деҳкон ҳамон замон дастархони пурнозу неъматро паҳн кард. Дар чойники пурнақш чои кабуд овард, пиёлаи зебо ва кулчаи равғанин овард.

Дар рӯи суфа кӯрпачаи мулоим партофта, пирамардро ба нишастан даъват намуд. Пирамарди ришсафед чой нӯшид, нон хӯрд, ба чолу кампир миннатдорӣ изҳор карду ба онҳо гуфт: – Худоё, ҳар нияте, ки дошта бошед амалӣ гардад!

Ҳамин тавр, воқеан, орзуи деринаи деҳқону занаш амалӣ шуда, дар хонаи онҳо писаре таваллуд шуд, ки хурдакак буд ва падару модараш ӯро Нахӯтак ном ниҳоданд. Солҳо гузашт ва Нахӯтак ба корҳои хона ба модараш ёрӣ мерасонд. Агар модараш ба об равад, писарак сатилро аз ӯ пештар гирифта ба чӯй медавид. Модараш мастоба пухтан хоҳад, Нахӯтак давида биринҷ меовард.

Боре модараш бо гӯшти қима угро пухта хост, ки ба саҳро барои шавхараш барад, ҳамон замон Нахӯтак омаду гуфт: — Модарҷон, ман мебарам! Ӯ табақчаро бо хӯрок ба сараш гузошту ба саҳро рафт. Роҳравон суруд мехонд. Мардум ҳайрон буданд, ки дар роҳ гуё сурудхонон табақе медавид! Касе, ки табақро мебарад ба назар наменамуд. Нахӯтак ба сахро расид ва давида ба назди падараш омада гуфт: — Бишин падарҷон, хӯрок хӯр! Ман медаравам! — Ту досро бардошта наметавонӣ! — табассум кард падараш. — Метавонам! — ҷавоб медиҳад Нахӯтак. То вақте, ки падараш хӯрок хӯрд, Нахӯтак нисфи замини гандумро даравид. Падараш хушҳол шуда, офарин гуфт ба писараш. Нахӯтак ба хона баргашт.

Дар роҳ боз суруд мехонд. Ногаҳон ба ӯ гург рӯ ба рӯ шуд. Гург гурусна буд. Вай писаракро даст гирифт, вале фуру бурда натавонист, Нахӯтак дар байни дандонаш банд монд. Гург аз гуруснагӣ медавид ва дар роҳ рамаи гӯсфандонро дид. Ҳамин, ки вай гусфандеро хост даҳан занад, Нахӯтак аз байни дандонҳои гург дод зад: — Эй амаки чӯпон! Гург гусфанди туро хӯрдан мехохад! Чӯпон ин садоро шунида, гургро ронд. Гург боз рафтан гирифт. Дар ҷое дид, ки рамаи бузҳо мечаранд. Ҳамин, ки гург бузичаеро хӯрдан мехост Нахӯтак боз дод гуфт: — Эй бузҳо! Эҳтиёт шавед! Гург бузичаро мехӯрад! Ин садоро бузи шохдори калон шунида, шохҳои худро рост карда ба сӯи гург давид. Гург гурехт.

Ҳар куҷо, ки гург медавид ва бо забони тези худ чизе гирифтан мехост, Нахӯтак аз байни дандонҳои ӯ дод мегуфт. Гург ба зӯр медавид. Аз гуруснагӣ беҳол шуд. Вай аз ин писарак безор шуд ва чӣ тавр халос шуданашро намедонист. Хост, ки ӯро аз байни дандонҳояш туф кунад, нашуд. Нахӯтак дар байни дандонҳои гург мустаҳкам ҷойгир шуда буд. Гург сарашро меҷунбонд, ки вай ба замин афтад, ин ҳам нашуд. Гург боз давид. Аз пеши роҳаш як чуқурӣ баромад. Гург истод. Кӯшид, ки писаракро бо забонаш аз байни дандонаш бароварда ба чуқур тела диҳад. Нахӯтак ба чуқурӣ афтид. Гург ҳам хушхол шуду боз гурехт. Нахӯтак дар таги чуқурӣ монд ва намедонист, ки аз он ҷо чӣ хел барояд. Писарак баланд садо бароварда аз дигарон ёрӣ хост. Пас аз фурсате дид, ки дар лаби чуқурӣ пирамарди ришсафеде пайдо шуд. Ба дасти ӯ асо буд. Нахӯтак хушхол шуду бо садои баланд ҷеғ зад: — Бобоҷон! Эй бобоҷон! Асоятонро ба ман дароз кунед! Ман даст гирифта мебароям. Муйсафеди ришдарози ришсафед, ин ҳамон сеҳргаре буд, ки падару модари Нахӯтак ӯро зиёфат карда буданд. Муйсафед фаҳмид, ки ӯро касе ҷеғ мезанад. Сеҳргар ба даруни чуқурӣ нигоҳ, карду писаракро дид. Ҳамон замон асояшро ба чуқурӣ дароз кард. Нахӯтак ба асо сахт часпиду зуд ба берун баромад. Писарак ба пирамарди сеҳргар ташаккур гуфту ба сӯи хона давид.

Падару модараш Нахӯтакро дида бисёр хушҳол шуданд. Аз шодӣ барои мардуми деҳа зиёфат доданд. Ҳама хушхолӣ карданд: Нахӯтак боз ба хона баргашт! Мо ҳам ҳамроҳи онҳо хушҳолӣ мекунем!